Groene vrijwilligers: ze zijn onmisbaar. Meer dan duizend vrijwilligers zetten zich in om het landschap en de natuur in de provincie te onderhouden en te zorgen dat het het landschap toegankelijk en beleefbaar blijft. Met streekbeheer faciliteert Landschapsbeheer Groningen de groene vrijwilligers in de gemeenten Eemsdelta en Het Hogeland. “Wij staan ze bij met raad, daad, training en materiaal”, zegt Elmar Schraa, projectleider participatie: “Want vrijwilligerswerk is niet vanzelfsprekend. Organisatie en ondersteuning van vrijwilligerswerk is daarom ontzettend belangrijk.”

"Met streekbeheer bieden we structurele ondersteuning aan groene vrijwilligersgroepen en bewonersinitiatieven" 

Streekbeheer: Laagdrempelig faciliteren van vrijwilligerswerk

Biodiversiteit, leefbaarheid, klimaat en groenonderhoud zijn terugkerende thema’s die zowel bij gemeenten als inwoners spelen. Thema’s die voor inwoners juist vaak redenen zijn om zich in te zetten voor de eigen leefomgeving. Inwoners voelen zich steeds meer betrokken bij de eigen leefomgeving en gemeenten leggen graag meer taken neer bij die inwoners. Om dat goed te laten verlopen moet het echter wel goed ondersteund worden. Landschapsbeheer Groningen is daarom in 2021 begonnen met streekbeheer. Door de samenwerking van gemeenten en Landschapsbeheer Groningen wordt vrijwilligerswerk goed gefaciliteerd en duurzaam neergezet. Zowel voor de groene vrijwilligers als voor de deelnemende gemeenten een win-winsituatie.

Streekbeheer begon in de voormalige gemeente Loppersum, inmiddels is de werkwijze uitgerold in de gehele gemeente Eemsdelta en gemeente Het Hogeland. Ook in het Gorecht, gemeente Groningen, zijn er succesvolle pilots geweest. Elmar: “Met streekbeheer bieden we structurele ondersteuning aan groene vrijwilligersgroepen en bewonersinitiatieven. Waar gewenst, faciliteren wij in de werkzaamheden, bijvoorbeeld door kennisdeling, opleiding en het uitlenen van gereedschappen. We brengen verschillende vrijwilligersgroepen samen, ondersteunen groene initiatieven en betrekken (nieuwe) vrijwilligers bij hun leefomgeving. Zo worden veel vragen die bij de gemeente binnenkomen snel opgepakt. We zijn echt de spin in het web, de schakel tussen de inwoner en de gemeente. Vrijwilligerswerk is niet vanzelfsprekend. De organisatie van vrijwilligerswerk is belangrijk en de organisatie kost geld. Door het faciliteren van vrijwilligerswerk en groene bewonersinitiatieven betrek je inwoners bij het landschap. Ze krijgen meer kennis en voelen zich nog meer onderdeel van hun eigen dorp, wijk of buurt.”

Knotbrigade aan het werk

Liefde voor het landschap

Een van deze betrokken inwoners is Jan Geersing. Via een cursus maaien met de zeis kwam hij in 2017 bij Landschapsbeheer Groningen terecht. Sinds 2018 knot hij, samen met een club enthousiaste medevrijwilligers, wekelijks de knotwilgen in de gemeente Eemsdelta. Jan: “Ik woon in ’t Zandt, het mooiste dorpje in de regio. Vanaf hier kan je alle kanten op: je hebt weilanden, veel bosjes en daardoor veel wandelmogelijkheden. Door het doen van vrijwilligerswerk draag ik bij aan het behoud van dit mooie gebied.” Naast het vrijwilligerswerk met de knotbrigade werkt Jan ook als vrijwilliger voor Staatsbosbeheer. Dit doet hij allemaal naast zijn baan als automonteur. “De bosjes zijn hier in de jaren ‘90 ontstaan door de ruilverkaveling. Al deze bosjes werden niet onderhouden: bomen van wel 15 meter hoog, maar hele dunne stammetjes. Iemand noemde het zelfs het ‘mikado-bos’: bij een storm lag het allemaal door elkaar. Toen heb ik contact gezocht met Staatsbosbeheer, met de vraag of ik het onderhoud mag doen. Zo ben ik daar ingerold. Inmiddels pakt Staatsbosbeheer het onderhoud steeds meer op."

“Het is soms lastig om iemand bij de gemeente te pakken te krijgen die onze praktische vragen kan beantwoorden. Met Landschapsbeheer Groningen hebben we korte lijntjes. We kunnen Elmar of Jelinda zo even bellen en alles is dan snel geregeld. Verder zijn we als knotbrigade inmiddels een ‘selfsupporting’ team.”

De knotbrigade met Jan Geersing (tweede van links)

Het mooiste aan groen vrijwilligerswerk? “Dat iets vrijwilligerswerk is wil niet altijd zeggen dat het vrijblijvend is. We werken elke week op maandag met een vast team. Hierdoor heb je een fijne regelmaat”, aldus Jan. “Je bent gewoon lekker buiten bezig, het houdt je van de straat! En extra bijzonder: Ik heb als kind gezien hoe deze knotwilgen zijn geplaatst en nu ben ik ze zelf aan het knotten. Ik had dit natuurlijk nooit kunnen bedenken dat ik exact deze bomen al deze jaren later zou knotten.”

“Ik heb als kind gezien hoe deze knotwilgen zijn geplaatst en nu ben ik ze zelf aan het knotten.”

Provinciebreed vrijwilligersnetwerk

Streekbeheer loopt momenteel binnen twee gemeenten. De ambitie is om het straks in alle Groningse gemeenten te kunnen aanbieden. Elmar: “Gemeenten kunnen kiezen welke ondersteuning ze van Landschapsbeheer Groningen willen inschakelen. Naast de raad, daad, training en materiaal kunnen we bijvoorbeeld ook nog plantgoed beschikbaar stellen, samen met inwoners en gemeente gebiedsplannen opstellen, basisscholen betrekken bij het beheer, een quickscan maken van de landschapselementen in het gebied of werkzaamheden professioneel ondersteunen met de experts van onze eigen buitendienst. Ons doel is om streekbeheer provinciebreed uit te rollen. Dan heb je echt een mooie gestructureerde basis onder het groene vrijwilligerswerk in de hele provincie.”

 

Spreekuur Eemsdelta

Sinds begin dit jaar kunnen inwoners van Eemsdelta elke laatste dinsdagochtend van de maand langskomen op het spreekuur bij collega’s Jelinda en Maartje. Vanuit het gemeentehuis in Loppersum beantwoorden zij alle vragen over bewonersinitiatieven en vrijwilligerswerk. Elmar: “Wij hebben een groot netwerk en kunnen inwoners koppelen aan de juiste instantie, of aan elkaar. Dit is ontzettend leuk om te doen. Er zit veel initiatief en passie bij deze inwoners. Dat je dit kunt en mag ondersteunen en verder brengen, dat is gewoon mooi!”