Wilde bomen en struiken vormen de basis van de biodiversiteit, maar worden bedreigd in hun bestaan. Door goed beheer van de laatste groeiplaatsen is het mogelijk deze trend te keren en de populaties wilde bomen en struiken in Nederland weer te laten groeien. Samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) zijn door Wilde Bomen en Ecologisch Adviesbureau Maes samen met Landschapsbeheer Flevoland `Attentielijsten bedreigde wilde bomen en struiken` opgesteld. Deze lijsten geven een overzicht van de bedreigde wilde boom- en struiksoorten per provincie en tips voor beheer. De Attentielijsten zijn te vinden in de Kennisbank van de RCE.

Groen erfgoed bedreigd

In Nederland is de natuurlijke bosvegetatie vrijwel verdwenen. Van bijna alle soorten met een wilde herkomst zijn nog kleine restpopulaties aanwezig, bijvoorbeeld in oude houtwallen, bosranden en langs niet rechtgetrokken beekoevers. In Nederland komen ongeveer honderd soorten inheemse bomen en struiken voor. Naar schatting is de helft van de inheemse wilde soorten bedreigd in hun voortbestaan. Er zijn zelfs al soorten uitgestorven. Bovendien zijn veel lokale populaties (te) klein en ook daardoor bedreigd in hun voortbestaan. Wilde bomen en struiken groeien in minder dan 3% van het totale areaal van bossen en landschapselementen, bestaande uit bomen en struiken, in Nederland. 

Waarom zijn wilde bomen en struiken waardevol?

Wilde bomen en struiken hebben een unieke genetische waarde. Genetische variatie binnen een populatie maakt die weerbaar voor veranderingen in klimaat en milieu. Bij aangeplante bomen van geweekte herkomst is de variatie veel kleiner. Dat maakt ze kwetsbaar. Ook hebben wilde bomen en struiken grote ecologische waarde. Ze vormen de basis voor de biodiversiteit op het land. Deze planten staan niet op zichzelf maar zijn de basis voor een uitgebreid voedselweb dat rondom bomen en struiken is geëvolueerd. Deze oorspronkelijke biodiversiteit, die het resultaat is van zo’n tienduizend jaar evolutie in de Lage Landen, staat sterk onder druk.

Nieuw instrument voor behoud wilde bomen en struiken

Het doel van deze lijst is aandacht te vragen voor deze bedreigde en kwetsbare bomen en struiken en de focus van beheerders, overheden en groene organisaties op het behoud van de bedreigde wilde bomen en struiken in hun eigen provincie te richten. Populaties van deze soorten verdienen voorrang bij beheer om te voorkomen dat er nog meer populaties in de provincie uitsterven. Het uiteindelijke doel is om van elke soort op de lijst een levensvatbare provinciale populatie te behouden. Door goed beheer van de laatste groeiplaatsen is het mogelijk deze trend te keren en de populaties wilde bomen en struiken in Nederland weer te laten groeien. Hiervoor is meer aandacht en focus op het behoud nodig. De attentielijsten helpen hierbij. De lijsten zijn te vinden op:

Meer informatie en een overzicht van alle attentielijsten >

LBG is ambassadeur van de attentielijst bedreigde wilde bomen en struiken in Groningen.

Ga naar de attentielijst voor de provincie Groningen >

Foto: Lodewijk van Kemenade